Erg leuk was ook dat we afgelopen donderdag 2 klanten bezocht hebben, en dat ik daarbij kon zijn.
Het waren allebei bedrijfjes die zich met textiel bezig houden: een kleine Pashmini fabriek, waar de wol geverfd wordt, en een iets grotere fabriek waar diverse soorten textiel geverfd en bedrukt worden.
Beide fabrieken liggen vlakbij Kathmandu, nauwelijks 10km vanaf de rondweg. Beide fabrieken gebruiken in hun processen veel water, en produceren daarbij dus ook afvalwater. One Planet Solution is gevraagd om een afvalwater behandeling/zuivering te ontwerpen.
Het eerste bedrijf, de Pashmina fabriek, heeft zelf een zeer primitief afvalwater verwerkingssysteem: 3 betonnen bakken met zand, waardoor het water heen naar beneden stroomt. Er wordt dus alleen gebruik gemaakt van het bezinken en een beetje mechanische filtratie door het zand. En beneden de fabriek liggen de rijstveldjes, wat kleine irrigatie stroompjes en uiteindelijk verder beneden de Bagmati. Dit geeft aan hoe belangrijk een goede zuivering is.
Hier wat impressies: de huidige waterbakken:
De strengen Pashmina wol worden geverfd in grote pannen, die permanent door een flink vuur (van houten briketten) verhit worden. De wol is op een grote speol geonden, die met een bepaalde regelmatig handmatig rondgedraaid wordt. Hier twee voorbeelden van deze installaties:
Hier nog een kijkje in een van de voorraad schuren. Natuurlijk is het hier, net als in de rest van Nepal, een behoorlijk rommelig zootje.... 5S is nog niet doorgedrongen hier....
Dat bleek ook wel bij de volgende fabriek. Hier was eerst een gesprek over de plannen en mogelijkheden. Ik was blij verrast om zoveel Nepalees te kunnen volgen; er was een eerste ontwerp gemaakt, gebaseerd op de huidige ruimte, maar het zou beter zijn om meer oppervlakte ter beschikking te hebben. Met mijn toch beperkte kennis kon ik dat goed begrijpen, met name omdat er natuurlijk veel getallen voorbij kwamen, en ik die wel aardig paraat heb.
Wat er hier nu met het gebruikte water gebeurt, is dat men het eerst laat afkoelen in een ondergronds basin; en daarna gaat het zonder verdere behandeling het stroompje in dat achter de fabriek loopt. De technische man van het bedrijf gaf aan dat het (gekleurde) afval water geen schadelijke gevolgen voor mensen en planten heeft, maar dat ze met name de mensen in de omgeving gerust willen stellen en dus het afvalwater willen zuiveren.......... Het blijft even slikken als je dit hoort, en zeker als je beseft dat dit dus de bedrijfjes zijn die wel iets willen doen!! Regels en normen etc. op dit gebied bestaan er in Nepal gewoon niet. Wat dat betreft is het pionieren wat One Planet Solution doet, en werken zij ook met bijvoorbeeld Canadese en Europese normen. Maar ook zij weten niet van te voren hoeveel schoner het water wordt met bepaalde filters, en welke waarden er dan gehaald worden.
Hier een overzicht van de ruimte waar textiel geverfd wordt; hier wordt het afgekoelde afvalwater uit het basin gepompd:
En een kijkje door het gaas van de achterdeur: zo verdwijnt het afvalwater naar het stroompje achter de fabriek:
Het waren twee zeer informatieve bezoeken; goed om te zien hoe hier stukje bij beetje gewerkt wordt aan meer verantwoorde en duurzamere oplossingen. Maar het is ook schrijnend om te zien hoeveel er nog moet gebeuren, en hoe belabberd het staat met de werkomgeving waarin mensen moeten werken. Zoveel zwaar handmatig werk, zoveel onveilige en gevaarlijke situaties. Het staat echt mijlenver van wat je in een "gewoon" Nederlands/westers bedrijf gewend bent te zien, waar we zelfs regelmatig moeten blijven hameren op veiligheid en verantwoorde arbeidsomstandigheden.....
Iets heel anders was om een dag in het Sherpa festival te bezoeken. Dit festival is meerdaags, en was al enkele dagen bezig. Ik was door Nuri uitgenodigd om vrijdag te komen kijken, dan zouden er veel gemaskerde, gekostumeerde dansen uitgevoerd worden, heel belangrijke lama's aanwezig zijn en natuurlijk heeeel veel Sherpa's. Dit alles vond plaats op het terrein van de Sherpa community in Bouddha, vlak bij de grote stupa. Op het terrein zijn meerdere grote en kleinere gompa's (een soort tempels). De dansen vonden plaats op het grote plein, waar overheen een heel mooi wit scherm van doeken was gespannen, tegen de brandende zon.
Nuri was als een van de organisatoren piekfijn gekleed in een traditioneel Sherpa tuniek:
Op dit grote plein, onder de beschutting van de witte doeken, werden allerlei gemaskerde en gekostumeerde dansen uitgevoerd, met tussendoor een aantal sessies van zegeningen die de belangrijkste lama aan vele sherpa's brengt. De ene voorstelling is al kleurrijker dan de andere. Iedere dans verbeeldt een verhaal uit de boeddhistische religie en geschiedenis. De meeste verhalen komen neer op het bevechten en overwinnen van kwade geesten en demonen, of het gunstig stemmen van bepaalde goden, door offers te brengen. De dansen worden uitgevoerd op traditionele muziek, gespeeld door de monniken van de kloosters. Deze muziek is vaak monotoon en langzaam, en maakt het dat de danser soms in een soort trance kunnen raken.
Het was enorm druk, overal zaten en stonden mensen, en het ging er gezellig aan toe. Ik heb vaker van dit soort ceremonies/festivals meegemaakt, en het zijn ook altijd een soort familie reunieen. Je ziet er de mooiste mensen, van heel jonge sherpa babies tot de meest gerimpelde oude nonnen met bril. Allemaal prachtig, ik kijk mijn ogen uit. Toen ik aankwam was er een dans bezig; angstaanjagende maskers!
Uiteindelijk zitten er hier vier op een rij, en volgt er daarna een heel ritueel met het wegdragen van gekleurde poppen (in de basis kleuren die je ook in de gebedsvlaggen ziet: blauw, wit, rood, groen, geel). Monniken dragen deze poppen weg:
Intussen hebben zich op het midden van het plen al vele Sherpa's vezameld; het is mij altijd een raadsel wie daar dan wel en niet mogen gaan staan. Ik heb het idee dat het mensen zijn die een of andere gift aan de lama of gompa hebben gegeven. Deze mensen krijgen dan ook de zegen van de lama, voor een lang en gezond leven. Zo staan ze te wachten op de lama:
En komt de lama ook inderdaad zegeningen en kata's uitdelen:
Op het midden van het plein brandt permanent wierook en jeneverbes:
Er komt dan een grotere (lunch) pauze in het programma. Er worden bordjes met rijst rondgedeeld, en ik spot nog veel mooie mensen, bijvoorbeeld deze oudere non:
Op een of andere manier hebben ze altijd iets dat me aan mijn moeder doet denken........
Terwijl ik zo lekker aan het rondkijken ben, komt Nuri me als een goede gastheer halen om mee te gaan naar het balkon van de grote gompa. Daar wordt heuse dal bath geserveerd, voor allerlei mensen die bij de organisatie betrokken zijn. Als gast van Nuri hoor ik daar dus ook bij...
Het was weer een lekkere en goede maaltijd, en daarna ga ik ook nog even de gompa zelf in. Volens Nuri zou er na de lunch iets grappigs/moderners zijn.... Ik had er eigenlijk al niet meer aan gedacht, toen ik ineens geluiden hoorde die toch echt op Gangnam Style leken..... wat doet dat nou op een boeddhistisch festival?
Dit nummer is kennelijk echt overal in doorgedrongen.... En ja hoor, beneden op het plein was een soort clown bezig met een humoristische vertoning op muziek van inderdaad de Koreaanse PSY...
Een horde Sherpa jongentjes van een jaar of 8 waren vol enthousiasme mee aan het dansen!
Erg lachwekkend allemaal, maar het mooiste was nog toen later, bij weer een heel serieuze traditionele dans, midden in het geprevel van gebeden, ineens weer heel even een Gangnam Style klank uit de boxen schalde!
De midddag was een komen en gaan van gemaskerde en gekostumeerde dansen. Ik heb er eindeloos veel foto's van gemaakt, want iedere uitdossing lijkt meer mooier en kleurrijker dan de vorige. Wat een noeste huisvlijt moet daarvoor ook verricht zijn! Dat wordt niet voor niets monnikenwerk genoemd!
Hier zomaar een impressie:
Deze laatste figuur moest kennelijk gustig gestemd worden, want er verscheen een hele lading offers op tafel, gebracht door een van de monniken die voor deze gelegenheid de mooie gele muts ophad:
De blazers van het orkest:
Na de laatste dans was er gelegenheid voor iedereen om persoonlijk bij de lama langs te gaan, om de zegen voor een lang en gezond leven te krijgen. Dat was nog een flinke organisatie, en heel wat dringen!
Voor wie haar kent: al vlak bij de lama staat nu Mingma, dat kleine meisje met bril in het roze trainigspak. En vooraan op de trappen staat Nuri de boel weer netjes in de gaten te houden....
Het was een welbestede dag, weer heel bijzonder om mee te maken.
Heel iets anders als vandaag, zaterdag. Dat betekent weer hash dag, wat weer een mooi loopje opleverde, nu in de richting van Kirtipur. Heel bijzonder was deze keer dat onze route deels rond het grote stadion op het universiteitsterrein ging. Er werd cricket gespeeld: Nepal tegen Maleisie. Zo af en toe hoorden we al flarden van gejuich, dat klonk goed! Maar wat wil het toeval: juist toen wij echt vlak rond het stadion renden, was de wedstrijd net afgelopen. Vrolijke en uitgelaten mensen (99% mannen), die natuurlijk allemaal iets te lozen hadden. Het was een vreemde gewaarwording, ineens tussen duizenden supporters. En onze route liep dus precies tussen de bosjes rondom het stadion, zeg maar het urinoir!
Gelukig heeft Nepal wel gewonnen, dus de stemming was operbest.
We kregen ook nog wat dronken fans mee, die het wel een leuk spelletje vonden om ons te helpen spoorzoeken! Was nodig ook, zie maar eens papiersnippers te vinden als er duizenden mensen op je route lopen..
Na ruim 2 uur waren we pas weer terug op honk, maar gelukkig worden de dagen steeds langer. Ik was dus op tijd om voor donker terug te fietsen.
Morgen wordt helemaal een mooie dag, eigenlijk de mooiste van mijn hele verblijf hier: dan ga ik Tanja ophalen op het vliegveld!!!!!
Natuurlijk heb ik hier hele mooie maanden gehad, en veel beleefd. Maar ik heb Tanja wel heel erg gemist, en kijk ontzettend naar haar uit! Een heerlijk vooruitzicht om de komende 2 maanden hier samen te zijn.
